12 Mayıs 2010 Çarşamba

Kırgızistan kültürü gelenekleri ve ortak değerleri

Bilindiği gibi son çeyrek asırda Kırıgızistan halkı milli eğitimin, bilim ve kültü rün gelişmesinde görülmedik merhaleler kat etmiş ve dünya kültüründeki gelişmelert katılmıştır. Kültür ve eğitim, Kırgızistan'ın gelişme tarihinde en önemli rol oynamış­tır.

Genç Kırgız Cumhuriyetinin bağımsızlığının kazanılmasından sonra geçen oı yıl içinde önceki nesillerden süregelen manevi potansiyeli muhafaza etmeyi ve arttır mayı başarmıştır. Kendine özgü gelişim çizgisini sürdüren tüm dünya insanlarımı medeniyetinin kendi türünde bir benzeri bulunmayan etnokültürel bölümüyle dünyj toplumuna girme konusunda da stratejik yol belirlemiştir. Kendi tarihi geçmişim saygılı yaklaşım toplumun ve ayrı ayrı her bir bireyin onurlu geleceğinin teminatı vt öncülüğüdür.

İzlenen bu yol bağlamında Kırgız Cumhuriyeti 1995 Ağustos'unda halk kahra mantık destanı olan "Manas'ın 1000. Yıldönümü" kutlamaları gerçekleştirilmiştir "Manas' destanı kırgız halkının manevi mirasıdır. Halkın bu ölümsüz ve yüce eserinde yer alan temel yaşam ilkeleri, hoşgörülük, vatanseverlik, kahramanlık, sevgi, kadınla rın /türk/ aile yapısındaki önemi, kardeşlik gibi manevi değerlerin ön planda tutulmas bu eserin sadece kırgız halkına değil, bütün dünyaya ait olduğunu göstermektedir.

Manevi hayatımızın soy ağacı kendi kökenlerine dayanmaktadır, ancak bunuı beslenmesi için zenginleştirilmiş toprak kullanılması verimini iki misli arttıracaktır Başka kültüre saygı gösteren halk herhangi bir şey yitirmez, aksine çok şey kazanır.

Genel insani değerleriyle birlikte kültür Kırgızistan halkının birlik ve beraberli ğinin birleştirici başlangıcı olmuştur. İhtiyarlara hürmet etme, kadınlara hem aile heri de toplum içinde saygı gösterme, bilgiye, yeni fikirlere açık olma ve hoşgörü ili karşılama kırgız halkının temel ilkelerindendir.

Radikal ve sosyo-ekonomik dönüşümler döneminde devletin politikasının kültü: alanındaki görevi Kırgızistan halkının çok zengin kültür mirasının korunması, zen ginleştirilmcsi ve yeni büyüyen nesillere onurlu bir şekilde devredilmesi olmaktadır Bununla beraber, ülkenin kültürünü bütün dünyaya tanıtmak, dünya ve kendi kültü­rümüzü karşılıklı bir şekilde zenginleştirmek Kırgızistan'ın maksatlarından biridir.

Bulunduğumuz dönem içerisinde tiyatro, müzik, sirk. görsel sanatlar.süsleme. e ve halk sanatı vb. de dahil olmak üzere bilim ve kültür alanında yenilik projelerinin vt gelişme programlarının hazırlanması çalışmalarına uzmanların, bilim ve kültür adamlamım dahil edilmesi vOnktnuic bilim ve kültürün geliştirilmesi vazifelerinin yerine

getıı ilmesini Öngörmektedir.

Bunu yaparken nesiller arasındaki bag hislerinin güçlendirilmesi ve Vatanı bü­yük hizmetlerde bulunmuş ve emeği geçmiş eski nesillere olan bağlılığın arttırılması manası yatmaktadır Bu süreç içinde yüzyıllardan beri süregelen kültürümüzü, gele­neklerimizi ve değerlerimi/i korumak ve yeni nesillerin onları algılaması ve benim semesi gereği düşünülmektedir.

, Kırgız halkının manevi zenginliklerini ve değerlerini başarılı bir şekilde dünyaya tanıtan ünlü kırgız yazarı Cengiz Aytmatov'un eserinin birinde 'mankurt' diye bir tanımlama yapılmaktadır. 'Mankurt' kendisinin nereden geldiği nereye gittiğini bil­meyen adamdır. Biz kültür, gelenek ve değerlerimizi sonraki nesillere miras bırakarak nereden geldiğini ve nereye gideceklerini, kim olduklarını bilmelerini sağlamalıyız.

Kaanatimizce, biz Türk cumhuriyetlerin aralarındaki ortak değerler yoluyla ya­kınlaşması gerektiğini düşünmekteyiz. Bizim düşüncemize göre aramızdaki ortak değerler yüzyillarca bize miras bırakılan kültür, dil ve geleneklerimizdir. Bütün bu yönlerde devlet düzeyinde çalışmalar ve gayretler süregelmektedir. Bizim aramızda bilmediğimiz veya tanımadığımız gelenek ve değerler yoktur. Buradaki sorun, sadece bunca yıl birbirimizden uzak kalmamızın sonucu olarak bazı gelenek ve değerleri

unutmamızdan ibarettir. Kanımızca bu telafi edilebilir ve daha da yakın olmamızı

sağlayacak sebeplerden birisi olacaktır. Kültür, gelenek ve manevi değerlerin payla-'ması Türk cumhuriyetler arasındaki ortak değerleri zenginleştirerek güçlenmesine yol açar, aramızdaki tüm alanlarda bağları kuvvetlendirir. Bildirinin sonunda kırgız halkının geleneklerinden biri olan tuşoo toy geleneğin­den söz etmek istiyorum.

Bu toy kırgız ailesinde çocuk ile ilgili olduğu için büyük önem taşımaktadır.

Genelde tuşoo toy çocuğun ilk adımlarını atması ve yürümeyi öğrenmesinden sonra yapılır.

Anlamı da çok büyüktür. Çocuk hayata ilk adımları atıyor, bu da çocuğun bu a-dımları güvenli atması, diğer çocuklarla birlikte tanışması kaynaşması hayatta atacağı hem adımın başarılı olması açılarından bu ilk adımları büyük önem taşır.

Bu toya gencide çocuğun büyük anne babası, baba annesi, dedeleri, yakın akra­balar ve aile dostları katılır.

Misafirler gelmeden önce kurban koyun kesilir, masalar kurulur, yemekler, tat­lılar yapılır.

Toya gelenler evde çay içerler, ekmeğin tatını alırlar. Sonra dışarıda Önceden belirlenen alanda koşuya hazır bulunurlar.

Koşacak olanlar iki takıma ayrılırlar: çocuklar ve büyükler. Aşağı- yukarı 100 -200 m. bir koşu yaparlar.

Onee ÇOCUklaf kokmaya başlar Koşuyu ka/anan çocuk yürümeye başlayan ÇO cugun ayağında iki ayağı arasımla bağlı olan ipi kesmeye hak kazanır. İlk gelen ÇOCU ga ipi kesme hakkı verilmesinin allımla yalan anlam, yürümeye başlayan çocuğun da onun gibi hı/h ve hırslı olması niyetidir.

Kesmesi için verilen bıçak ilk gelen çocuğa diğer hediyelerle birlikte hediye e-dilir. Tabiki diğer koşuya katılan çocuklara sekerler, çikolatalar dağıtılır.

Bundan sonra sıra büyüklerin koşmasına gelir. Bu koşuda erkeklerin yanısıra kadınlar da katılır. Bu koşu toya biraz neşe biraz da yarış katmak anlamında hoş bir hava yaratmaktadır. İlk gelen üç kişiye hediyeler verilir.

Koşular tamamlandıktan sonra evde ziyafet verilir. Ziyafet sırasında ve sonunda çocuğun dedeleri, anne babası, ninesi, akrabalar ve misafirler çocuğa ve anne babası­na dilekler söylerler, örneğin, çocuğun mutlu, başarılı olması, hayatta atacağı adımla­rın ilk attığı adım gibi emin olması, ailesine ve topluma karşı hayırlı ve yararlı olması gibi dilekler söylenir.

Böylece tuşoo toy kırgız aile ve toplumu içinde çocuklara verilen önemi ve sev­giyi göstermektedir. Böyle sevgi ve ilgi içinde büyüyen çocuklar bizim geleneklerimi­zi ve değerlerimizi koruyacaklarına inanmaktayız.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder